Μέσα που διαθέτουμε για την ανάπτυξη

Όποιες όμως κι αν είναι οι δράσεις για την ανάπτυξη της χώρας μας, όποιοι και αν είναι οι τομείς που θα επωφεληθούν το σίγουρο είναι ότι για να φτάσει κάποιος ψηλά πρέπει να θέσει γερές βάσεις. Αυτό είναι που λείπει σήμερα από την Ελλάδα και αυτό είναι και σε γενικές γραμμές το δύσκολο κομμάτι που θα έλεγε κανείς ότι πρέπει να επικεντρωθούμε σήμερα. Καλό είναι να θέτουμε στόχους και να κάνουμε προβλέψεις και σενάρια για το μέλλον αλλά αυτό που πρέπει να δούμε σήμερα είναι τι δυνάμεις έχουμε και τι μπορούμε πρακτικά να διορθώσουμε προκειμένου να βάλουμε τις βάσεις για την αυριανή ανάπτυξη.


Σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης του Υπουργείου Οικονομικών και συγκεκριμένα το πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων μπορούμε βραχυπρόθεσμα και σε διάστημα έως το 2013 να διαπράξουμε συγκεκριμένες μεταρρυθμίσεις που θα μας βγάλουν από το αδιέξοδο. Οι μεταρρυθμίσεις αυτές αφορούν την βελτίωση της ποιότητας των δημόσιων οικονομικών, την τόνωση της ανάπτυξης και της απασχόλησης, την ενίσχυση της ανάπτυξης του ιδιωτικού τομέα, την δημιουργία ενός πιο αποτελεσματικού δημόσιου τομέα καθώς και κάποιες οριζόντιες παρεμβάσεις. Αν εφαρμοστούν κατάλληλα οι μεταρρυθμίσεις αυτές θα ενισχυθεί γενικά το οικονομικό κλίμα στην Ελλάδα και θα δημιουργηθεί ένα πρόσφορο έδαφος για περαιτέρω ανάπτυξη και βελτίωση.

Η χώρα μας όμως διαθέτει και ένα πλήθος προγραμμάτων για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας, της επιχειρηματικότητας και των επενδύσεων γενικά.

Δεσπότης των προγραμμάτων αυτών είναι το Επιχειρησιακό Πρόγραμμα Ανταγωνιστικότητα και Επιχειρηματικότητα (2007-2013). Το ΕΠΑΕ αποτελεί τον διάδοχο του ΕΠΑΝ, του βασικού δηλαδή Επιχειρησιακού Προγράμματος διαρθρωτικών παρεμβάσεων από το 3ο ΚΠΣ. Πρόκειται για το πλαίσιο που ορίζεται από δύο κείμενα οικονομικής στρατηγικής της ελληνικής κυβέρνησης: α) Το Εθνικό Πρόγραμμα Μεταρρυθμίσεων (ΕΠΜ) και β) το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ). Σχετικά με το πρώτο, το ΕΠΑΕ αναλαμβάνει να προωθήσει τόσο τον στόχο της αύξησης της παραγωγικότητας μέσω της προώθησης της Κοινωνίας της Γνώσης, όσο και τον στόχο της βελτίωσης του επιχειρηματικού περιβάλλοντος. Σχετικά με το δεύτερο, το ΕΠΑΕ κινείται στο πλαίσιο θεματικών προτεραιοτήτων όπως η προώθηση της γνώσης και της καινοτομίας και η βελτίωση του θεσμικού περιβάλλοντος για την επιχειρηματική δραστηριότητα. Είναι φανερό λοιπόν ότι το ΕΠΑΕ είναι ένα γερό εργαλείο στα χέρια της ελληνικής οικονομίας που μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας και της επιχειρηματικότητας.

Αξίζει να αναφερθεί σε αυτό το σημείο ότι το Εθνικό Στρατηγικό Πλαίσιο Αναφοράς (ΕΣΠΑ) της περιόδου 2007-2013 ανέρχεται σε ύψος 26,2 δις ευρώ συγχρηματοδοτούμενων δημόσιων δαπανών και θα αποτελέσει το βασικό χρηματοοικονομικό φορέα για την υποστήριξη των προτεραιοτήτων της «πράσινης οικονομικής ανάπτυξης» σύμφωνα με το Πρόγραμμα Σταθερότητας και Ανάπτυξης (Ιανουάριος 2010).

Εκτός όμως των δύο παραπάνω που είναι καταλυτικής σημασίας υπάρχουν και πολλά άλλα μέσα που έχει στην διάθεσή της η Ελλάδα σήμερα. Συνοπτικά αναφέρονται τα παρακάτω:

• Το πρόγραμμα ΤΕΜΠΜΕ για δάνεια κεφαλαίου κίνησης σε Μικρομεσαίες επιχειρήσεις.

• Τα «κουπόνια καινοτομίας» σε μικρομεσαίες επιχειρήσεις για την αγορά καινοτόμων συμβουλευτικών και υποστηρικτικών υπηρεσιών από δημοσίους φορείς καινοτομίας.

• Το Πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για τη βελτίωση της ενεργειακής αποδοτικότητας κτιρίων

• Τα προγράμματα ενίσχυσης της γυναικείας και νεανικής επιχειρηματικότητας.

• Τα Cluster Μικροηλεκτρονικής, για την ενίσχυση επιχειρήσεων, ερευνητικών και άλλων φορέων που δραστηριοποιούνται στο τομέα αυτό.

• Τα Προγράμματα «Πράσινες Υποδομές 2009», «Πράσινη Επιχείρηση 2009» και «Μετεγκατάσταση 2009» για την ενίσχυση της πράσινης ανάπτυξης.

• Τα προγράμματα «Σύγχρονη Επιχείρηση 2009», «Διαπιστευτείτε 2009» και «Στηρίζω 2009» της Γενικής Γραμματείας Βιομηχανίας του Υπουργείου για τον εκσυγχρονισμό υφιστάμενων επιχειρήσεων και τη βελτίωση της ποιότητας των παρεχόμενων προϊόντων και υπηρεσιών.

• Τα προγράμματα επίσης «Εξελίσσομαι 2009», «Πρωτοτυπώ 2009» και «Μετοικώ 2009».

Βλέπουμε λοιπόν ότι σήμερα ο ελληνικός επιχειρηματικός κόσμος διαθέτει τα μέσα για να βελτιωθεί. Αυτό που μένει είναι να χρησιμοποιηθούν κατάλληλα και να υπάρχει ως κοινός στόχος η ανάπτυξη και η βελτίωση της ανταγωνιστικότητας. Αν επιτευχθεί αυτό θα έχουμε κάνει ένα μεγάλο και καθοριστικό βήμα για την ανάπτυξη της οικονομίας μας.

Καινοτομία-τεχνολογία-Ηλεκτρονικό επιχειρείν

Ένα άλλο κομμάτι που μπορούμε με σιγουριά να πούμε ότι θα σημειώσει ανάπτυξη στην επόμενη δεκαετία είναι αυτό της ηλεκτρονικής επιχειρηματικότητας. Το διαδίκτυο έχει μπει για τα καλά στην ζωή όλων μας και η διαδικτυακή αγορά όπως έχει ονομασθεί είναι το μέλλον για πολλές επιχειρήσεις. Η Google, το ebay, η Amazon, το Facebook είναι μερικά παραδείγματα που αποδεικνύουν ότι το διαδίκτυο δημιουργεί ευκαιρίες.

Επιπροσθέτως σύμφωνα με δελτίο τύπου του ΙΟΒΕ, στο European innovation scoreboard, το 2007, η καινοτομική επίδοση της Ελλάδας βρισκόταν σε πολύ χαμηλά επίπεδα συγκρινόμενη με άλλες χώρες και συγκεκριμένα καταλάμβανε την 20η θέση στην ευρωπαϊκή κατάταξη. Η χώρα μας βρίσκεται ακόμα σε χαμηλά επίπεδα πράγμα που δείχνει ότι ο τομέας αυτός αν αξιοποιηθεί κατάλληλα θα έχει αρκετές ευοίωνες προοπτικές. Επίσης όπως αναφέρθηκε και παραπάνω οι νέες πρωτοβουλίες μπορούν σε μεγάλο βαθμό να μας βοηθήσουν να βγούμε από το αδιέξοδο. Η καινοτομία πάντα δημιουργεί νέες ευκαιρίες για κάτι διαφορετικό, για κάτι καινούριο. Οπότε αναμφισβήτητα το ηλεκτρονικό επιχειρείν και γενικά η τεχνολογία και η καινοτομία είναι κρίσιμοι τομείς για την ανάπτυξη και την πορεία της οικονομίας μας και γι’ αυτό και ένα μεγάλο μέρος της προσοχής μας θα στραφεί προς τα κει στο άμεσο μέλλον.

(Απόσπασμα εργασίας 16ου Πανελλήνιου Φοιτητικού Διαγωνισμού,Δρακουλάκης Κωνσταντίνος)

Πράσινη Ανάπτυξη: προτεραιότητα για την ανάπτυξη

Οι δράσεις που αναφέρθηκαν παραπάνω από την μια είναι προκλήσεις και επιτακτικές ανάγκες για να αναπτυχθεί η οικονομία μας αλλά από την άλλη είναι και τροφή για δημιουργία επιχειρηματικών ευκαιριών.

Οι πρώτες επιχειρηματικές ευκαιρίες που διαφαίνονται ξεκάθαρα, είναι αυτές που σχετίζονται με την πράσινη ανάπτυξη, η οποία είναι μια βασική προτεραιότητα για την Ελλάδα. Η στροφή προς το περιβάλλον είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με στρατηγικές αποφάσεις για μεγάλες επενδύσεις σε τεχνολογίες εξοικονόμησης ενέργειας και παραγωγή της από ανανεώσιμες πηγές, την ενίσχυση της απελευθέρωσης του εμπορίου, καθώς και την αναβάθμιση της ποιότητας των προϊόντων και υπηρεσιών σε παραδοσιακούς και νέους τομείς (μεταφορές, γεωργική βιομηχανία τροφίμων, ΤΠΕ και βιοτεχνολογία).

Αξιοπρόσεχτη είναι και η επισήμανση του Υπουργείου Ανάπτυξης, ύστερα από οδηγία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (2009/28/EC για την προώθηση της χρήσης των ΑΠΕ στην ΕΕ), που αναφέρει ότι τα βιο-καύσιμα, η αιολική και ηλιακή ενέργεια, η γεωθερμία, η κατασκευή ενεργειακών κτιρίων, οι βιώσιμες τεχνολογίες,κ.α. είναι σημεία που θα δημιουργήσουν νέες ευκαιρίες για ανάπτυξη και θα δώσουν ώθηση στην οικονομία της χώρας μας. Βέβαια η πράσινη ανάπτυξη είναι και ένας από τους στόχους που έχει βάλει η ΕΕ για την επόμενη δεκαετία (στόχοι για το 2020). Οπότε καταλαβαίνουμε ότι η πράσινη επιχειρηματικότητα θα παρουσιάσει βέβαιη άνθιση στα χρόνια που έρχονται και γύρω της θα δημιουργηθούν πολλές νέες ευκαιρίες και νέες θέσεις εργασίας.
(Απόσπασμα εργασίας 16ου Πανελλήνιου Φοιτητικού Διαγωνισμού,Δρακουλάκης Κωνσταντίνος)

Δράσεις για την ανάπτυξη και αντιμετώπιση εμποδίων

Είναι φανερό ότι έχει έρθει η ώρα για διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητα και θα δημιουργήσουν πρόσθετους ρυθμούς ανάπτυξης, ώστε να εξέλθει η οικονομία από την ύφεση και γενικά μέσα από τον φαύλο κύκλο των υψηλών δημοσιονομικών ελλειμμάτων. Πρέπει να επενδύσουμε άμεσα και σοβαρά ως χώρα σε μια νέα αντίληψη ως προς την ανάπτυξη και την παραγωγή και να ξεπεράσουμε αυτή την στασιμότητα. Οφείλουμε να δώσουμε περισσότερη έμφαση στην έρευνα, στην καινοτομία και στην ποιότητα, στη γνώση, στις νέες τεχνολογίες, στην αναβάθμιση του ανθρώπινου δυναμικού και στην αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας. Οφείλουμε να στηρίξουμε νέες πρωτοβουλίες σε τομείς που θα κρίνουν το στοίχημα της εξωστρέφειας και της ανάπτυξης τα επόμενα χρόνια. Η ανάταξη όμως της οικονομίας πρέπει επίσης να περιλάβει και τολμηρές μεταρρυθμίσεις για τον περιορισμό της γραφειοκρατίας και την απελευθέρωση κρίσιμων τομέων, όπως οι μεταφορές, η ενέργεια και τα κλειστά επαγγέλματα, προκειμένου να διευρυνθούν και να ενισχυθούν οι ήδη υπάρχοντες δυνάμεις της οικονομίας.

Αξιοσημείωτη είναι και η άποψη ότι για να διασφαλισθεί η μακροχρόνια ανάπτυξη στην χώρα μας πρέπει να αλλάξει το αναπτυξιακό της πρότυπο.(Στουρνάρας Ιωάννης & Αλμπάνη Μαρία) Οι συγγραφείς στο πρότυπο ανάπτυξης που προτείνουν, αναφέρουν ότι πρέπει να γίνουν αλλαγές σε τέσσερις άξονες:

1)στη συνολική προσφορά (ενίσχυση ανταγωνιστικότητας)

2)στη δομή της συνολικής ζήτησης (μακροοικονομική προσαρμογή)

3)στο κοινωνικό κράτος

4)στους θεσμούς και στο κράτος δικαίου

Χαρακτηριστικά αναφέρουν ότι καταλύτης και «κλειδί» για την ανάπτυξη είναι η ανταγωνιστικότητα. Εκεί λοιπόν πρέπει να στοχεύσουν επί το πλείστον και οι μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν για την ανάπτυξη χωρίς όμως να ξεχνάμε και τους υπόλοιπους τρεις άξονες.
(Απόσπασμα εργασίας 16ου Πανελλήνιου Φοιτητικού Διαγωνισμού,Δρακουλάκης Κωνσταντίνος)

Οικονομική Κρίση και Μάρκετινγκ

Η Κρίση και ο Επιχειρηματικός Κόσμος

Οι νέες ισορροπίες δεν άφησαν ανεπηρέαστο τον επιχειρηματικό κόσμο. Η έρευνα του GEM (2008-2009) έφερε στο προσκήνιο τα εξής:

Α) Το 35% των επιχειρηματικών προσπαθειών  στράφηκαν στην επιχειρηματική δράση λόγω έλλειψης άλλων δυνατοτήτων απασχόλησης ή λόγω δυσαρέσκειας από το επίπεδο των αμοιβών, δηλαδή από ανάγκη.

Β) 220.000 άτομα διέκοψαν την επιχειρηματική τους δραστηριότητα μέσα στο 2008 κυρίως λόγω χαμηλής κερδοφορίας.

Γ) Η ρηχότητα, η εσωστρέφεια και η μικρή συμβολή στην απασχόληση παραμένουν τα βασικά χαρακτηριστικά της επιχειρηματικότητας που εκδηλώνεται στη χώρα.

Δ) Η πλειονότητα των νέων επιχειρηματιών (78%) δηλώνει ότι δεν έχει λάβει καμία σχετική εκπαίδευση -κατάρτιση ως προς την έναρξη μιας επιχείρησης.

Τα ευρήματα της έρευνας φαίνονται απαισιόδοξα για τον επιχειρηματικό στίβο της χώρας μας, για το λόγο αυτό επιβάλλεται εκτός των άλλων να ενισχύσουμε την επιχειρηματικότητα και να αναζητήσουμε νέους τομείς δραστηριοποίησης που θα βοηθήσουν στην ανάπτυξη. 
(Απόσπασμα εργασίας 16ου Πανελλήνιου Φοιτητικού Διαγωνισμού,Δρακουλάκης Κωνσταντίνος)

Ελληνική Οικονομία 2010

Η ελληνική οικονομία βρίσκεται σήμερα στον απόηχο της χειρότερης ίσως οικονομικής κρίσης των τελευταίων 80 ετών. Την ώρα που οι οικονομίες της Ευρώπης και του κόσμου δείχνουν αργά, αλλά σταθερά, να ανακάμπτουν από την διεθνή κρίση, η Ελλάδα μένει πίσω. Η οικονομία μας μπορεί να μην επηρεάστηκε σε μεγάλο βαθμό από την διεθνή χρηματοπιστωτική κρίση (έρευνα GEM 2008-2009) αλλά έχει παγιδευτεί σε ένα φαύλο κύκλο ύφεσης και δημοσιονομικού εκτροχιασμού. Η έξοδος όμως από αυτόν τον κύκλο θα είναι δύσκολη και αβέβαιη, αν δεν αντιμετωπίσουμε, με τρόπο ριζικό και αποτελεσματικό, τα διαχρονικά μειονεκτήματα που έφερε στην επιφάνεια η κρίση.

Το υψηλό δημόσιο χρέος, το μεγάλο επίπεδο δημοσιονομικού ελλείμματος, η χαμηλή ανταγωνιστικότητα, η χαμηλή παραγωγική βάση, η χαμηλή αποτελεσματικότητα του δημοσίου τομέα και η δημιουργία ελλειμμάτων εμπιστοσύνης είναι μερικά από τα εμπόδια ανάπτυξης που έφερε στην επιφάνεια η διεθνή κρίση και χρίζουν αντιμετώπισης. Αξιοσημείωτο είναι ότι ο δείκτης οικονομικού κλίματος στην Ελλάδα το έτος που μας πέρασε (2009) κινήθηκε σε ιστορικά χαμηλά επίπεδα, καθώς διαμορφώθηκε στις 56 μονάδες, χαμηλότερα κατά 36 μονάδες από το επίπεδο της αντίστοιχης περιόδου του 2008.
(Απόσπασμα εργασίας 16ου Πανελλήνιου Φοιτητικού Διαγωνισμού,Δρακουλάκης Κωνσταντίνος)